G32: kwetsbare wijken hebben nieuwe impuls nodig

Leefbaarheid vraagt nu om gezamenlijk investeren

De leefbaarheid in veel wijken van Nederlandse steden staat onder druk. Dat blijkt uit een onderzoek van Platform31 in meer dan 130 kwetsbare wijken in opdracht van het Stedennetwerk G32, dat inmiddels uit 38 grote steden bestaat. In bijna veertig procent van de kwetsbare wijken is de leefbaarheid sinds 2012 gedaald. Bij ongeveer eenderde van de betreffende wijken stagneerde de stijgende lijn in de leefbaarheid. Belangrijke redenen van de afnemende leefbaarheid zijn de verminderde investeringen in de fysieke leefomgeving en de concentratie van kwetsbare groepen in deze wijken. De G32 constateert dat overheid en marktpartijen samen moeten ingrijpen om de leefbaarheid nieuwe impulsen te geven. 

Leefbaarometer
Door de economische crisis, de ingezakte woningmarkt en gewijzigd overheidsbeleid was er de afgelopen jaren steeds minder aandacht voor kwetsbare wijken. Met de Leefbaarometer – een instrument dat de leefbaarheid op wijk- en buurtniveau meet – onderzocht Platform31 de leefbaarheid in meer dan 130 wijken die de afgelopen decennia als aandachtswijk of prioriteitswijk zijn gelabeld.
Verdiepend onderzoek in twaalf wijken naar oorzaken van de afnemende leefbaarheid laat zien dat in deze wijken concentraties ontstaan van kwetsbare groepen, zoals mensen die in armoede of met schulden leven, vroegtijdige schoolverlaters en mensen uit de maatschappelijke opvang. De crisis, maar ook de nieuwe Woningwet en de budgetkortingen en aanloopproblemen bij de decentralisaties in het sociale domein komen hard aan in kwetsbare wijken. Woningcorporaties renoveren nog wel sociale huurwoningen, maar bedienen geen starters en middengroepen meer. Marktpartijen investeren nauwelijks in deze wijken. In veel wijken zijn buurtcentra gesloten en zijn corporaties minder actief op het terrein van leefbaarheid. 

Continue aandacht
Het onderzoek laat zien dat opgaven als segregatie, veiligheid, duurzaamheid, schulden en eenzaamheid om continue aandacht vragen van gemeenten, het Rijk en andere maatschappelijke partners. De aantrekkende economie en de energietransitie bieden nieuwe mogelijkheden om de leefbaarheid in kwetsbare wijken te verbeteren.

"Het is tijd om de kwetsbare wijken van een nieuwe impuls te voorzien", aldus Jop Fackeldey, bestuurslid van de G32 en wethouder in Lelystad. "Een nieuw perspectief voor kwetsbare wijken impliceert zeker niet het afstoffen van het oude wijkenbeleid. De nieuwe focus kan ook prangende kwesties als aangrijpingspunt nemen, waarvan wijken de vindplaats zijn: van verduurzaming tot segregatie, van schuldenproblematiek tot eenzaamheid, van maatschappelijke spanningen tot ondermijnende criminaliteit". Op dit punt kunnen steden de regie (terug)nemen, aldus Fackeldey.

Daarbij zijn echter meer partijen nodig dan het Rijk, gemeenten en corporaties. Fackeldey: ''De uitdaging is ook om commerciële en andere partijen te verleiden en te verkennen wat zij nodig hebben om te investeren in kwetsbare wijken. Transformatie en functieverandering kunnen daaraan een waardevolle bijdrage leveren. De veranderde rolverdeling tussen overheden, de aantrekkende economie, de energietransitie en de komst van de Omgevingswet bieden nieuwe mogelijkheden om het leefklimaat in kwetsbare wijken te verbeteren''.

Download het rapport Kwetsbare wijken in beeld (pdf)

Op de website van Platform31 zijn ook de twee bijlagen van het rapport te downloaden.