Het gaat weer beter met Nederland en het kabinet trekt extra geld uit voor investeringen in onder meer veiligheid, onderwijs en infrastructuur. Dit is de positieve boodschap van de Miljoenennota 2019 en het Stedennetwerk G40 ondersteunt dat. In lijn met deze positieve ontwikkeling is het evenzeer noodzakelijk dat de maatschappelijke vraagstukken in het sociaal domein, de klimaatadaptie en de energietransitie worden aangepakt.
Het rijk heeft de laatste jaren taken in het sociaal domein overgedragen, waarbij veel van gemeenten en in het bijzonder steden wordt verwacht. Die ambitie past de steden. Zij zetten zich enorm in om dit te laten slagen, maar merken ook dat de druk op de taken van steden in het sociaal domein (o.m. in de (jeugd-)zorg) steeds groter wordt. Zo heeft het kabinet eenzijdig een aantal maatregelen (waaronder het Wmo-abonnementstarief) opgelegd, zonder dat daar adequate financiering tegenover staat. De tekorten in de steden lopen inmiddels flink op. De door het kabinet aangegeven stijging van het Gemeentefonds is niet toereikend.
‘Vroegtijdige ondersteuning aan kwetsbare burgers komt zo in de knel’, aldus G40-voorzitter Ferd Crone. ‘Wij vragen het kabinet om echte ambitie en lef te tonen door te investeren in het sociaal domein’.
Steden zijn volop bezig met energiemaatregelen en verduurzaming. Maar er heerst onduidelijkheid over de betaalbaarheid voor inwoners en de regionale energiestrategie. Daarnaast moeten steden over voldoende menskracht beschikken om inwoners te begeleiden. Alleen dan kunnen steden hun regierol oppakken. Ook is er wetgeving nodig om steden voldoende in positie te brengen, zoals een warmteplicht in plaats van een aansluitplicht in de bestaande bouw. Kortom, hoe gaat Nederland de plannen van de Klimaattafels en de noodzakelijke versnelling van de woningbouw betalen? De G40 doet een appèl op het kabinet deze vraag concreet te beantwoorden én te investeren.
Daarnaast vraagt de G40 aandacht voor woningcorporaties, die de startmotor voor grootschalige verduurzaming zijn. Bovenop de almaar stijgende belastingen voor corporaties gaat het kabinet op grond van een Europese richtlijn (ATAD) de renteaftrek voor vennootschapsbelastingplichtigen afschaffen. Voor ondernemingen met een maatschappelijk belang, zoals corporaties, komt geen uitzondering. Dat gaat de corporaties maar liefst 300 miljoen euro per jaar kosten, waardoor hun investeringsruimte verdampt. Bovendien staat dit haaks op het streven van het kabinet om met gemeenten, corporaties en bouwers de oververhitte woningmarkt aan te pakken.