Verkiezingen in de G40-gemeenten
De uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen in de G40-gemeenten volgen het landelijk beeld waarbij de lokale partijen hun positie versterken in de gemeenteraden met in totaal 434 zetels. De winst van lokaal (+55 zetels, +14%) was in de G40 minder sterk dan in alle Nederlandse gemeenten (+24%). Het aantal G40-gemeenten waarin een lokale partij de meeste zetels heeft behaald, is gestegen van 12 naar 17. Wakker Emmen behaalde de meeste zetels binnen (15), gevolgd door G.O.B. in Sittard-Geleen (12) en VDG in Oss (11). In Zwolle en Breda is het aandeel lokaal met ieder drie zetels het laagst. Opvallend is verder dat een studentenpartij in Delft en een seniorenpartij in Maastricht de grootste zijn. De verkiezingsuitslagen en opkomstpercentages in de G40-gemeenten vindt u in dit overzicht.
De landelijke partijen lijden een klein verlies deze verkiezingen, met een dalend aantal zetels voor de SP (-38), CDA (-32), VVD (-29), D66 (-13), 50 Plus (-11), PVV (-7) en CU (-6). Wel is er winst behaald door nieuwkomer FvD (+30), PvdD (+25), Volt (+13), PvdA (+12), GroenLinks (+10), Denk (+2) en Bij1 (+2). Opmerkelijk is dat GroenLinks van de landelijk partijen de meeste zetels heeft binnengehaald (199), met een groot aantal zetels in Leiden (10), Tilburg (10), Groningen (9) en Nijmegen (9). De VVD daalde een plaats en heeft nu 179 zetels, gevolgd door D66 (155), PvdA (141), CDA (132), SP (80), CU (64), PvdD (46), PVV (31), FvD (30), 50 Plus (14), Denk (14), SGP (12), Volt (11) en Bij1 (2).
Opkomst
Op 14-16 maart werden in alle G40-gemeenten verkiezingen gehouden. De opkomst lag in de G40-gemeenten op 48,2 procent. Dat is iets lager dan het landelijke gemiddelde van 51 procent. Het verschil met de opkomst van de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 was in de G40-gemeenten gering (-3,7%). De opkomst was het hoogst in Amersfoort (56,4%), Ede (55,8%) en Zwolle (55,7%). In Helmond (39,2%), Almere (39,8%) en Roosendaal (40,4%) was het lastiger om de kiezer te verleiden om de gang naar de stembus te laten maken. In Lelystad trad de grootste daling op (-6,9%), in Haarlemmermeer de grootste stijging (+11,7%).
Versplintering
De grootste partijen zijn nu aan zet in de onderhandelingen. De lokale partijen zijn in 17 gemeenten aan zet, de VVD in 12, GroenLinks in 7, D66 in 3, de PvdA in 2, de Christen Unie en de SGP in 1. Op dit moment is nog niet duidelijk of de winnende partijen ook allemaal daadwerkelijk de coalitievorming mogen leiden. Ook deze gemeenteraadsverkiezingen hebben geleid tot een nog verdere versplintering van het politieke landschap. Deze trend was in 2010 al ingezet. Bij de verkiezingen in de G40-gemeenten zijn er gemiddeld 12 partijen per gemeente in de raad gekomen. Vier jaar gelden was dat gemiddelde nog 11 en acht jaar terug lag dat aantal op 10. Uitschieters naar boven zijn Maastricht, 's-Hertogenbosch en Almere met 16 partijen en Almelo en Haarlem met 15. Nijmegen doet het wat rustiger aan met 9 partijen in de raad. Het aantal partijen met slechts 1 zetel in de raad is nu 118 (was vier jaar geleden 82). Nieuwkomer FvD, met in 23 gemeenten één zetel, heeft het grootste aandeel in die groei.
Meer informatie
Platform31 heeft een overzicht gemaakt van de verkiezingsuitslagen en opkomstpercentages in de G40-gemeenten. In juni komt Platform31 met een analyse van een geselecteerd aantal collegeakkoorden.