Tweede Kamerleden bezoeken G40 themagroep Sterke Keten in Groningen

Op uitnodiging van de G40 themagroep Sterke Keten was een afvaardiging van de Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid - Eric Esser (PVV), Mohammed Mohandis (GL-PvdA) en Merlien Welzijn (NSC) - op bezoek in Groningen om kennis te maken met de praktijk van de Participatiewet. Op 6 september werden ze ontvangen door de wethouders Carine Bloemhoff (Groningen), Raymond Wanders (Emmen) en Abel Reitsma (Leeuwarden). Ze bezochten het Talentperron, het Poortershuus en het sociaal ontwikkelbedrijf iederz. 

Talentperron, regionaal werkcentrum (RWC)

We startten op het Talentperron, waar inwoners zich met een gids kunnen oriënteren op werk: zonder loket, zonder formulieren en andere plichtplegingen, met persoonlijk contact. Het regionaal werkcentrum is er voor iedereen die een stap wil zetten (van werk) naar werk. De bedoeling is niet alleen mensen uit de bijstand te helpen, maar ook voor mensen die nu thuis zitten zonder uitkering, of om mensen te helpen van een kwetsbare sector naar een kansrijke sector. Er is nog geen ontschot budget voor een Leven Lang Ontwikkelen, hoewel dat wel een breed gedragen advies was van de Commissie Borstlap. Bloemhoff is positief dat het vorige kabinet de stap heeft gezet om de regionale mobiliteitscentra om te bouwen naar regionale werkcentra.  

Poortershuus: Basisbaan

“Ik heb een baan. Ik ben er weer, ik tel weer mee”, aldus Ernst, kok van het Poortershoes. Ernst heeft een basisbaan, die Groningers aan werk helpt dat nu niet gedaan wordt én een waardevolle bijdrage levert aan de leefbaarheid van de wijk. Oud-accountant Piet, ontslagen na 37 jaar trouwe dienst, liet merken dat werk zoveel meer is dan inkomen alleen: “Je leeft weer. Je doet er weer toe. Mijn zoon zei laatst: pap, je bent opgebloeid. Ik zou dit alle bestuurders van harte aanbevelen.” Na jaren van teleurstelling op teleurstelling is er één woord dat bij deelnemers overheerst: rust. Eindelijk rust. Geen angst voor instanties, geen verplichtingen die vaak zinloos voelen.  Deelnemers ontvangen minimumloon en worden begeleid op het werk, maar ook met zaken daaromheen, zoals bijvoorbeeld geldzaken. Ineens heb je te maken met bijvoorbeeld verlofdagen of belastingaangifte. “We hebben te maken met mensen van zestig die voor het eerst een arbeidsovereenkomst tekenen.” Carine Bloemhoff licht toe dat gemeenten nu zelf voor loon en begeleiding van de basisbanen betalen, waar zij slechts een deel van terugzien. De maatschappelijke (en soms financiële) baten zijn vele malen hoger, maar komen nu terecht bij werknemer, woningbouwcorporaties, Rijk of zorgverzekeraars.

Sociaal ontwikkelbedrijven

Tot slot werd een bezoek gebracht aan sociaal ontwikkelbedrijf iederz, met een presentatie van Emco/Menso uit Emmen. Beschut werk biedt bestaanszekerheid aan een doelgroep die niet op de reguliere arbeidsmarkt aan de slag kan. Sociaal ontwikkelbedrijven bieden werk op hun eigen locatie, maar ook via detachering en begeleiding bij reguliere bedrijven. Raymond Wanders pleit voor goede begeleiding en arbeidsvoorwaarden (CAO). In Emmen is een wachtlijst voor Beschut Werk. Uitstroom naar een baanafspraak baan wordt bemoeilijkt door het verliezen van de indicatie voor Beschut Werk. 

Wat doen de G40?

G40-steden zijn centrumsteden van of in ieder geval actieve steden in de 35 arbeidsmarktregio’s. De centrumsteden hebben de wettelijke taak de regionale samenwerking te organiseren met werkgevers, werknemers en onderwijsinstellingen, om te zorgen dat mensen aan het werk komen en aan het werk blijven, ook in een snel veranderende arbeidsmarkt. Ze hebben daarvoor de beschikking over ruim vijftig regelingen van vijf ministeries, deels tijdelijk, met verschillende bepalingen en verantwoordingsmethodieken. In de G40 overleggen de steden met elkaar hoe ze dat het beste kunnen doen. De G40 bespreekt dit ook met het ministerie en de landelijke koepels van werkgevers, werknemers en onderwijsinstellingen. G40 bestuursleden zijn ook actief in de VNG-commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie.  

Wat kan Den Haag doen? 

Wat kan Den Haag doen, vroegen de Kamerleden. Wantrouwen doorbreken en de wet herinrichten vanuit menselijke maat en vertrouwen, luidde het antwoord. De huidige Participatiewet veroorzaakt stress en angst onder inwoners door de dreiging van terugvorderingen. Mensen vrezen de overheid, wat hun bestaanszekerheid en welzijn schaadt. Dit herstellen gaat nog jaren duren. In de tussentijd hebben gemeenten de ruimte nodig om maatwerk te bieden, soms iets af te wijken van de formele regels, en te doen wat goed is voor een individu. De wet is nu te zeer gericht op afbouwen van regelingen en mensen zo snel mogelijk aan het werk helpen, terwijl niet iedereen kan werken. Soms moet maatschappelijke participatie voldoende zijn, zo hielden wethouders de Kamerleden voor. En, natuurlijk: geld. Er is jarenlang bezuinigd. Kortom; de G40-steden willen voldoende ontschotte en langjarige middelen voor de arbeidsmarktregio’s, waarbij er ruimte bestaat voor maatwerk om meer mensen aan het werk te krijgen en te houden.