Tijdens de bijeenkomst van de themagroep Duurzaamheid, op de bestuurlijke netwerkdag op 10 februari in Haarlem, stond het thema ‘de energietransitie’ centraal. Spreker Paul Schenderling, schrijver van onder andere het boek Er is leven na de groei verzorgde de aftrap. Daarna bespraken we een discussion paper over de energietransitie. Een boeiende bijeenkomst over onder meer durven kiezen en het maken van evenwichtige keuzes.

We zijn in Nederland druk bezig een schonere wereld te realiseren, maar zijn we eigenlijk wel goed bezig? Paul Schenderling vindt dat het veel beter kan. Want we zijn bezig met verduurzamen, maar ondertussen produceren we meer en we blijven consumeren. Een kapot voorwerp vervangen we door een nieuwe, terwijl repareren ook een optie is. Bovendien waarschuwt hij de bestuurders voor een tunnelvisie. Alle inspanningen richten zich op CO₂-reductie, waardoor andere milieucrises verergeren. Denk aan waterstress, millieubelasting door vervuilende stoffen en biodiversiteitsverlies. Consumptieproducten belasten in plaats van arbeid remt de economische groei. Dat geeft meer kwaliteit van leven. Mensen krijgen meer vrije tijd hebben minder stress.

Evenwichtig beleid
Hoe kan dat beter? Door een evenwichtig beleid te maken, waarin er gelijke aandacht is voor ecologie, de samenleving en economie. Maak het verschil, is zijn advies:

  • Durf te kiezen en streef selectieve groei na. Dit is mogelijk met behoud van welvaart.
  • Zorg voor economische slagkracht.
  • Leg de lat waar mogelijk hoger door te normeren en beprijzen.
  • Beperk en verduurzaam de overheidsconsumptie.
  • Neem de regie om circulaire doorbraken te forceren.
  • Schep voorwaarden voor een coöperatieve samenleving.
  • Zorg ervoor dat de transitie sociaal is en gedragen wordt.

Standpunt G40
Schenderling zijn betoog sloot naadloos aan bij de discussion paper die het kernteam van de themagroep Duurzaamheid maakte over de energietransitie. Ook hierin worden de uitdagingen benoemd waarmee onze gemeenten te maken hebben door de verandering in ons energiesysteem. Denk aan de krapte op de arbeidsmarkt, (geopolitieke) schaarste van grondstoffen, netcongestie, instabiele energietarieven en een veranderend industrieel landschap. Daarbij is het belangrijk om toe te werken naar een robuust energiesysteem, dat bestand is tegen mogelijke systeemschokken. Het kernteam stelt drie pijlers voor om dit te realiseren:

  • We zetten ons in voor een wenkend perspectief, met minder consumptie, maar meer welzijn en brede welvaart.
  • We kunnen ons niet permitteren om energie te verspillen. Bij transport en omzetting van energie, gaat energie verloren. We willen zuinig omgaan met opgewekte energie, zo lokaal als mogelijk en zo globaal als nodig.
  • Een decentraal energiesysteem waarin onze inwoners en ondernemers makkelijker direct energie aan elkaar kunnen leveren tegen tarieven waar ze samen over gaan. Zorgen voor een (fiscaal) prijssysteem dat lokale opwek en lokaal gebruik (energie delen) aanmoedigt. Dat houdt de energierekening betaalbaar en beperkt netcongestie.

De discussion paper werd goed ontvangen door de aanwezigen en zorgde voor een waardevol gesprek. Alle opmerkingen op het stuk worden meegenomen in de uiteindelijke position paper over de energietransitie. Wordt vervolgd.

Leven na en tijdens de groei
De energietransitie is een flinke opgave. We hebben een hoop te doen en gaan ons als themagroep absoluut inzetten voor leven na (en tijdens) de groei. We danken alle aanwezigen voor hun aanwezigheid en waardevolle bijdrage aan deze bijeenkomst.