Circulaire economie: In de stad komt alles samen
Een volledig circulaire economie in 2050, met als tussendoel het realiseren van 50 procent minder gebruik van primaire grondstoffen in 2030. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven sprak met de G40 bestuurders van de Fysieke Pijler en de Pijler Economie en Werk tijdens de bestuurlijke netwerkdag in Dordrecht op 15 maart.
Willemien Vreugdenhil (Ede) deed de aftrap, daarna volgde Sanna Munnikendam (Zaanstad), voorzitter van de G40 themagroep Duurzaamheid. Zij vertelde over de Metropoolregio Amsterdam, een regio die al actief aan de slag is met circulaire economie op basis van een ontwikkelplan dat vorig jaar is vastgesteld. De gemeenten geven zelf het goede voorbeeld: Afgesproken is dat in 2022 10 procent van alle inkoop circulair wordt aanbesteed, in 2025 50 procent en rond 2030 100 procent. Het gaat dan om een totaal inkoopvolume van € 4 miljard. Er is een Roadmap uitgewerkt om gemeenten te begeleiden, en er wordt gewerkt aan een meet- en monitorinstrumentarium. Zo kunnen de regionale overheden het vliegwiel van circulaire economie op gang brengen. Daarnaast heeft de regio activiteiten uitgewerkt op 6 geprioriteerde grondstromen. 
Circulaire economie en bouw
Harriët Tiemens (Nijmegen) ging in op de relatie tussen circulaire economie en bouw. In het uitvoeringsprogramma wordt een aantal projecten genoemd als voorbeeld van wat er de komende jaren tot ontwikkeling gaat komen, zoals een materialenpaspoort, cirkelstad (steden zonder afval), milieuprestatie-eisen voor gebouwen en infrastructuur, living lab brainport smart city in Helmond, circulair beton, en producentenverantwoordelijkheid in de gevelbouw. Dat zijn mooie ontwikkelingen. Wat steden in hun ambities met circulaire economie zou helpen, is meer experimenteerruimte, wegnemen van belemmerende regelgeving in onder andere de afvalwet en het bouwbesluit, en financiële prikkels, bijvoorbeeld een laag btw-tarief voor het hergebruik van materialen.
Goede voorbeelden
De staatssecretaris is blij met alle initiatieven uit de steden. Met een gestructureerde aanpak wil ze opschalen en versnellen. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft de circulaire economie in kaart gebracht. Het gaat nu al om 85.000 circulaire activiteiten, samen goed voor ongeveer een half miljoen banen. Maar dat is nog steeds maar 4-5 procent van de economie. Er is dus nog veel te doen! De ambitie is Nederland als koploper in de circulaire economie, ze gaat daarvoor het gesprek aan met de markt en met de andere overheden. Er zijn al heel veel goede voorbeelden. Overheden hebben een belangrijke rol, samen zijn ze verantwoordelijk voor meer dan de helft van de aankoop van beton. De overheid heeft wat haar betreft een voorbeeldfunctie. Rijkswaterstaat heeft het eerste circulair ontworpen viaduct ‘gekocht’. Onlangs is er een viaduct opgeleverd bestaande uit elementen die kunnen worden hergebruikt in een nieuw viaduct. Dit viaduct is twee keer zo duur als een normaal viaduct, maar gaat vier keer langer mee. Als je dit in aanmerking neemt, is circulair bouwen niet duurder. Het gaat wel om een nieuwe financieringsopgave. Het ministerie heeft het initiatief genomen voor een Versnellingshuis, waar ook financiers aan tafel zitten. Bijvoorbeeld de filantropische instellingen in Nederland zijn erg geïnteresseerd in circulaire economie. Het levert voor hen een goede match met hun drijfveren: investeren in een duurzame ontwikkeling van onze samenleving. Wat betreft regelgeving is er een Taskforce, geleid door mevrouw Sorgdrager. Het zou toch niet zo moeten zijn dat we een restproduct van het ene bedrijf moeten verbranden omdat we het niet durven inzetten als grondstof voor een ander bedrijf als dat alleen omwille van de afvalstatus is. De staatssecretaris vraagt aandacht voor het feit dat regelgeving nodig is om de cowboys te beteugelen.
Steden zijn belangrijk
Fatma Koser Kaya, wethouder in Amersfoort, geeft de staatssecretaris mee dat steden in de praktijk aanlopen tegen een aantal problemen. Amersfoort is actief aan de slag. De stad werkt met een Duurzaamheidsbegroting, maar is nog zoekende naar de meetmethode, het Rijk zou daarin een rol kunnen vervullen. Staatssecretaris van Veldhoven meldt dat de deur van het ministerie open staat voor vragen en het ministerie actief wil bemiddelen in goede voorbeelden. Steden zijn belangrijk in de realisatie van de circulaire economie, in de stad komt alles samen.
Foto's: Ronald van den Herik.